Meme Kanseri Nedir?
Meme kanseri, memeyi oluşturan süt bezleri veya memedeki kanalları döşeyen hücrelerin kontrolsüz çoğalmaları ve başka organlara yayılarak çoğalmaya devam etmeleri sonucunda gelişir.2Dünya genelinde, Avrupa Birliğine bağlı 28 ülkede, ABD’de ve ülkemizde, meme kanseri kadınlarda en sık görülen kanserler arasında birinci sırada yer almaktadır. Amerika Birleşik Devletleri’nde her 8 kadından 1’i meme kanseri tanısı almaktadır. Ülkemizde ise her yıl ortalama 24.000 kadın meme kanserine yakalanmaktadır.1 Ayrıca, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) meme kanserinin kadınlarda kansere bağlı hayat kaybı nedenleri arasında birinci sırada olduğunu bildirmektedir.3
Bu konuda daha fazla bilgi için Merakına Yenilsin sayfamızı ziyaret edin.
Meme Kanseri Risk Faktörleri Nelerdir?
Yaş, genetik faktörler, ailede kanser öyküsü gibi bazı faktörlerin meme kanseri riskini artırdığı bilinmektedir.4,5
Yaş
İlerleyen yaşla birlikte meme kanseri riski de artmaktadır. Yaklaşık 3 yayılabilen meme kanserinden 2 ’si 55 yaş ve üzeri kadınlarda görülmektedir.5
Erken Adet ve Geç Menopoz
12 yaşından önce âdet gören, 50 yaşından sonra menopoza giren kadınlarda, meme kanseri riski daha fazladır.4
Doymuş Yağ Oranı Yüksek Beslenme
Hayvansal yağlar meme kanseri riskini artırmaktadır. Tek bağlı doymamış yağlar (ör:zeytinyağı) tercih edilmelidir.4
Aile Öyküsü
Birinci derece akrabalarda meme kanseri varsa risk artmaktadır. Ancak meme kanseri olan kadınların %85′inin ailesinde meme kanseri öyküsü yoktur.4
Genetik Faktörler
BRCA1 ve BRCA2 adı verilen bazı genler meme kanseriyle ilişkilidir. Bu genlerdeki mutasyonlar meme kanserlerinin yaklaşık %10'undan sorumludur.5,6
Geç Doğum Yapmış ya da Hiç Doğum Yapmamış Olmak
35 yaşından önce hamile kalınmasının meme kanserine karşı koruyucu olduğunu gösteren çalışmalar vardır.4
Orta Derecede Alkol Alımı
Günde 2 kadehten fazla alkol kullanımı riski artırır.4
Östrojen Tedavisi
10 yıldan fazla östrojen alımının meme kanseri için küçük de olsa risk artışına sebep olduğu gösterilmiştir.4
Geçirilmiş Meme Kanseri Öyküsü
Önceden meme kanseri olmuş kişilerde diğer memelerinde kanser gelişme riski yüksektir. Bu risk %10 oranındadır.4
Hodgkin Hastalığı İçin Işın Tedavisi
Göğüs bölgesine radyoterapi (ışın tedavisi) uygulanan hastalarda meme kanseri riski artmaktadır.4
Orta Derecede Obezite
Obezitesi olan kişilerde meme kanseri için risk artışı söz konusudur.4
Meme Kanseri Belirtileri
Meme kanserinden kaynaklanabilecek değişiklikler şunlardır:7,8
- Meme alanında kalınlaşma ya da yumru
- Meme hacmi ya da şeklinde değişiklik
- Meme derisinde çukurlaşma
- Meme ucunun şeklinde değişiklikler
- Meme ucundan kanlı akıntı
- Meme ucu ya da çevresindeki alanda kızarıklık
- Koltuk altında şişkinlik ya da yumru
- Memede ağrı
Bu belirtiler meme kanseri olduğu anlamına gelmemektedir, ancak bu değişikliklerden herhangi birisi görüldüğünde doktora başvurulmalıdır.7
Erken Tanı İçin Neler Yapılmalı?
Meme kanserleri erken evrede herhangi bir belirti vermeyebilir. Erken tanı için en önemli faktör bu konuda bilinçlenmektir. Bu nedenle, meme kanserinin erken tanısı için önerilen kontrol programlarının uygulanması çok önemlidir. Meme kanserine erken evrede tanı konması, tedavi başarısını ve hayatta kalma şansını arttırır.9
Erken tanı için üç temel yöntem uygulanabilir;9,10
- Kendi kendine meme muayenesi (KKMM)
Kadınların 20 yaşından sonra her ay memelerini kendi kendilerine muayene etmeleri gerekir.
- Klinik meme muayenesi (KMM)
20-40 yaş arasında üç yılda bir, 40 yaşından sonra yılda bir kez KMM yaptırması gerekir.
- Mamografi
40-69 yaş arası kadınların 2 yılda bir mamografi tetkiklerini yaptırmaları önerilmektedir. Kendi kendine meme muayenesi; kolay, zararsız ve ekonomik bir yöntemdir. Memedeki kitlelerin %90’ı kendi kendine meme muayenesi sırasında saptanabilmektedir.10 Meme kanserini düşündürecek herhangi bir sebep varsa hastalardan başka testler de istenebilir. Doktorlar klinik meme muayenesi dâhil fizik muayene yaptıktan sonra hastalardan bazı testler (görüntüleme yöntemleri ve biyopsi) isteyebilirler.11
Tanı Yöntemleri Nelerdir ?
Mamografi
Mamografi hem tarama için hem de meme kanserinden şüphe edilmesi durumunda tanı koymak için yapılabilir. Bazı durumlarda mamografi ile birlikte manyetik rezonans görüntüleme (MRG) de istenebilir. Mamografi sonucuna göre doktorunuz biyopsi yapılmasına karar verebilir. Mamografi ile kanser olup olmadığı kesin olarak gösterilemez.11
Meme ultrasonu
Ultrason, ses dalgaları kullanılarak vücutta bir bölgenin görüntülenmesidir. Ses dalgalarının yansımaları ile bilgisayar ekranda bir görüntü oluşturulur. Ultrason, mamografi ile birlikte kullanılabilecek iyi bir yöntemdir. Genellikle, mamografi ile tespit edilen belirli bir bölgeye bakmak için kullanılır.11
Duktografi (galaktografi)
Özel bir röntgen yöntemidir. Süt kanallarının görüntülenmesini sağlar ve meme başı akıntısının sebebinin belirlenmesinde yardımcı olur.11
MRG (manyetik rezonans görüntüleme)
MRG'de radyo dalgaları ve kuvvetli mıknatıslar kullanılır. Bilgisayar aracılığıyla bu dalgalar ile son derece detaylı bir görüntü elde edilir. Mamografi sonrasında kanserlerin veya kanser riski yüksek hastaların incelenmesinde özel MRG türleri kullanılabilir.11
Biyopsi
Yapılan görüntüleme testleri, hastalığın meme kanseri olabileceğini gösteriyorsa biyopsi yapılır. Bu işlemde ilgili dokudan hücreler alınarak laboratuvarda incelenir. Birçok biyopsi türü vardır:11
- İnce iğne aspirasyon biyopsisi (İİAB): Çok ince bir iğne ile kitleden sıvı ya da doku örneği alınır. İşlem sırasında ultrason kullanılabilir. Biyopsi yapılacak bölge duruma göre uyuşturulabilir. Alınan örneklere mikroskop ile bakılarak kanser olup olmadığı incelenir. Biyopsi net bir sonuç vermediği takdirde, ikinci bir biyopsi veya farklı türde bir biyopsi yapılması gerekebilir.11
- Kalın iğne biyopsisi: İnce iğne biyopsisine göre daha kalın bir iğne ile birkaç doku parçası almak için bu yöntem tercih edilir. Biyopsi lokal anestezi ile yani sadece o bölge uyuşturularak yapılır.11
- Cerrahi biyopsi: Bazen incelemek için kitlenin bir kısmı veya tamamının çıkarılması için cerrahi işlem uygulanması gerekir. Lokal anestezi uygulanır ve bazen sakinleştirici de verilebilir.11
Meme Kanseri Evreleri Nelerdir?
Meme kanseri, kendi içerisinde sınıflandırılmak suretiyle toplamda 7 farklı evrede değerlendirilmektedir.12
Kanser hücreleri hem yayılma potansiyeli kazanmamış, tamamen memede sınırlı kalmıştır.12
Tümörün 2 cm'den büyük olmadığı ve kanser hücrelerinin memeden başka yere (lenf bezlerine) yayılmadığı durumdur.12
Memede tümör yoktur ancak koltuk altındaki lenf bezler bezlerine kanser yayılmıştır. Ya da
- Tümör 2 cm. veya daha küçük ve koltukaltı lenf bezlerine sıçramış veya
- Tümör 2 cm’den büyük ama 5 cm’den küçük ve koltukaltı lenf bezlerine sıçramamıştır.12
Tümör 2 cm’den büyük ama 5 cm’den küçük ve koltukaltı lenf bezlerine sıçramış veya tümör 5 cm’den büyük, ancak koltukaltı lenf bezlerine sıçramamıştır.12
- Memede tümör yok veya
- Memedeki tümör 2 cm veya daha küçük veya
- Tümör 2 cm’den büyük ama 5 cm’den küçük veya
- 5 cm’den büyüktür. Ek olarak, kanser ya birbirine yapışık olarak koltukaltı lenf bezlerini tutmuştur ya da göğüs kafesi kemiğine yakın lenf bezlerine yayılmış olabilir.12
Tümör her boyutta olabilir ve kanser göğüs duvarına ve/veya meme derisine yayılmış ve birbirine yapışık olarak koltukaltı lenf bezlerine sıçramış veya göğüs kafesi kemiği yakınındaki lenf bezlerine yayılmış olabilir.12
Memede kanser belirtisi olmayabilir veya tümör herhangi bir boyutta olabilir ve göğüs duvarına ve/veya meme derisine yayılmış olabilir. Ayrıca kanser, köprücük kemiği altı veya üstü lenf bezlerine veya koltukaltı lenf bezlerine ya da göğüs kafesi kemiği yakınındaki lenf bezlerine yayılmış olabilir.12,13
Bu evrede kanser artık uzak yayılım gösterir. Kanser vücudun diğer bölgelerine yayılmıştır.12
Meme Kanseri Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Tedavi yöntemine karar verilirken tümörün yerine, büyüklüğüne, nerelere yayıldığına, mikroskop altında anormal hücrelerin görünüşüne, hastada menopoz olup olmadığına ve genel sağlık durumuna bakılmaktadır.14
Çoğu hastada tedavinin bir parçası olarak cerrahi işlem uygulanmaktadır. Temelde 2 farklı cerrahi yöntemi vardır:15
Radyoterapi ile yüksek enerjili ışınlarla kanserli hücrelerin yok edilmesi amaçlanır.16
Kemoterapide, kanser hücrelerini yok eden ilaçlar damardan veya ağız yoluyla verilir.17
Bazı meme kanseri türleri östrojen ve progesteron gibi hormonlardan etkilenebilmektedir.18
Hedefe yönelik tedaviler, normal hücrelere zarar vermeden, yalnızca belirli kanser hücrelerini yok etmek için tasarlanan ilaçların ve diğer maddelerin kullanıldığı tedavi yöntemidir.19
Sıkça Sorulan Sorular
Meme kanserinde ağrı çok beklenilen bulgu değildir. Ancak nadiren de olsa çok ilerleyen meme kanserlerinde ağrı tümöral kitleye eşlik edebilir. Erken dönemde yakalanan meme kanserlerinde ağrı beklenen bir bulgu değildir. Memesi başka nedenlerden ötürü ağrıyan kadınlarda tesadüfen eşlik eden meme kanseri olabilir ancak bu ağrının nedeni meme kanseri olması beklenmez.
Referanslar:
1) Parker CC, Damodaran S, Bland KI, Hunt KK. The breast. In: Schwartz’s principles of surgery, 11th edition. (Eds) Brunocardi FC, Andersen DK, Billiar TR, Dunn DL, Hunter JG, Kao LS, Matthew JB, Pollock RE. Mc Graw-Hill education, 2019, p541-612.
2) Zgajnar J. Clinical presentation, diagnosis and staging of breast cancer. In: Breast Cancer Management For Surgeons, a European Multidisciplinary Textbook. Eds.
3) Wyld L, Markopoulos C, Leidenius M, Senkus-Konefka E. Springer, 2018, p159-176.
4) Lind DS, Smith BL, Souba WW. Breast complaints. In: ACS Surgery: Principles and practice, 7th edition. (Eds) Souba WW, Fink MP, Jurkowich GJ, Kaiser LR, Pearce WH, Pemberton JH, Soper N. Decker intellectual properties, 2014, p208-226.
Daha önce meme kanseri tanısı almış bir kadında zaman içerisinde diğer memede nadiren de olsa tekrar meme kanseri ortaya çıkabilir. Bu olasılık teorik olarak geçen her yıl için ortalama yüzde yarım olasılıktadır. Özellikle ailesinde meme kanseri görülen çok sayıda aile ferdi olan ve kendisinde zararlı genetik mutasyona sahip meme kanseri hastalarında diğer memede ileride yeniden meme kanseri görülme olasılığı bunlar olmayan kanserli kadınlara göre daha yüksek olasılıktadır.
Referanslar:
1) Parker CC, Damodaran S, Bland KI, Hunt KK. The breast. In: Schwartz’s principles of surgery, 11th edition. (Eds) Brunocardi FC, Andersen DK, Billiar TR, Dunn DL, Hunter JG, Kao LS, Matthew JB, Pollock RE. Mc Graw-Hill education, 2019, p541-612.
Meme kanseri meme dışı diğer komşu doku ve uzak organlara yayılabilir. En sık aynı taraftaki koltuk altı lenf bezlerine yayılım görülmektedir. Ayrıca daha da ileri evrelerde başta kemik (omurilik, kalça kemiği, kaburgalar en fazla olmak üzere) olmak üzere akciğer, karaciğer, beyin ve böbrek üstü bezlere de yayılabilir. Ancak bu olasılık nispeten düşüktür ve kanserin alt tipine bağlıdır.1,2
Referanslar:
1) Parker CC, Damodaran S, Bland KI, Hunt KK. The breast. In: Schwartz’s principles of surgery, 11th edition. (Eds) Brunocardi FC, Andersen DK, Billiar TR, Dunn DL, Hunter JG, Kao LS, Matthew JB, Pollock RE. Mc Graw-Hill education, 2019, p541-612.
2) Zgajnar J. Clinical presentation, diagnosis and staging of breast cancer. In: Breast Cancer Management For Surgeons, a European Multidisciplinary Textbook. Eds. Wyld L, Markopoulos C, Leidenius M, Senkus-Konefka E. Springer, 2018, p159-176.
Meme kanseri tanısı alanlarda tedaviler tamamlandıktan sonra hamile kalınması meme kanserinin tekrarlama riskini normalden daha fazla artırmadığı gösterilmiştir. Sağlıklı doğum sonrası emzirmenin de meme kanserinin tekrarlama riskini artırmadığı düşünülmektedir. Ancak meme kanseri için tedavi altında olan hastalarda hamile kalınması anne karnındaki bebek için riskli bir durumdur. Bu nedenle tüm tedaviler (kemoterapi, akıllı ilaçlar, hormon tedavisi, radyoterapi) bittikten en az 3-6 ay sonra hamile kalınması önerilir. Diğer tedavilerden farklı olarak sadece hormon tedavisi alan hastalarda (varsa diğer tedavileri tamamlandıktan sonra ya da yalnız bu tedaviyi alanlar dahil) tedavi bitmeden hamile kalınmasının hastalığın tekrarlama riski üzerindeki etkisi henüz tam olarak bilinmemektedir. Bu nedenle mümkünse tüm tedaviler tamamlandıktan sonra hamileliğin gerçekleşmesi önerilir.
Referanslar:
1) Mislang AR, Lambertini M, Biganzoli L. Fertility preservation in women with breast cancer. In: Breast Cancer Management For Surgeons, a European Multidisciplinary Textbook. Eds. Wyld L, Markopoulos C, Leidenius M, Senkus-Konefka E. Springer, 2018, p521-528.
2) Lambertini M, Kroman N, Ameye L, Cordoba O, Pinto A, Benedetti G, Jensen MB, Gelber S, Del Grande M, Ignatiadis M, de Azambuja E, Paesmans M, Peccatori FA, Azim HA Jr. Long-term Safety of Pregnancy Following Breast Cancer According to Estrogen Receptor Status.J Natl Cancer Inst. 2018;110: 426-429.
Amerika Birleşik Devletleri’nde her 8 kadından 1’inde meme kanseri görülebilmektedir. Ülkemizde ise her 100 bin kadından yaklaşık 41’inde meme kanseri görülmekte ve her yıl ortalama 15.000 kadın meme kanseri tanısı almaktadır.1
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre 2020 yılı içerisinde tüm dünyada 2.3 milyon kadın meme kanseri tanısı almıştır.2
Referanslar:
1) Güzel N, Bayraktar N. Kadınların Meme Kanserinin Erken Tanısına Yönelik Farkındalıklarının ve Uygulamalarının Belirlenmesi. HUHEMFAD-JOHUFON 2019;6(2):101-
2) https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/breastcancer#:~:text=In%202020%2C%20there%20were%202.3,the%20world's%20most%20prevalent%20cancer. Erişim tarihi: 18.08.2021.
Genetik faktörler, yaş, ailede kanser öyküsü gibi bazı etkenler meme kanseri riskini artırabilmektedir. Özellikle BRCA1 ve BRCA2 isimli genlerin meme kanseriyle ilişkili olduğu bilinmektedir. Meme kanserlerinin yaklaşık %10’u bu genlerdeki mutasyonlar sonucu gelişmektedir.1-3
Referanslar:
1) http://memeder.org/meme-sagligi/meme-kanseri/risk-faktorleri/. Erişim tarihi: 18.08.2021.
2) https://www.breastcancer.org/risk/factors. Erişim tarihi: 18.08.2021.
3) https://www.breastcancer.org/risk/factors/genetics. Erişim tarihi: 18.08.2021.
Meme kanserleri özellikle erken evrede herhangi bir belirti vermeyebilir. Erken tanı için en önemli etken meme kanseri konusunda bilinçli olmaktır. Bu nedenle, meme kanserinin erken tanısı için önerilen kontrol programlarının uygulanması büyük önem taşımaktadır. Meme kanserlerinin erken evrede tanı alması, tedavi başarısını ve hayatta kalma şansını artırmaktadır.1
Erken tanı için üç temel yöntem uygulanabilir;1-3
• Kendi kendine meme muayenesi (KKMM).
• Klinik meme muayenesi (KMM)
• Mamografi
Referanslar:
1) https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/kanser-turleri/kanser-turleri/meme-kanseri.html. Erişim tarihi: 18.08.2021.
2) Güzel N ve Bayraktar N. Kadınların Meme Kanserinin Erken Tanısına Yönelik Farkındalıklarının ve Uygulamalarının Belirlenmesi. HUHEMFAD-JOHUFON 2019;6(2): 101-110.
3) http://www.kanserleyasamak.org/genel_bilgiler.php?content=5#content. Erişim tarihi: 18.08.2021.
Meme kanserinde memede ve koltuk altında bazı dikkat çeken değişimler meydana gelebilmektedir. Fakat bu değişimler kişinin kesin kanser olduğu anlamına gelmemektedir, bununla beraber bu değişimlerden birinin dahi oluştuğu durumlarda mutlaka bir hekime danışılmalıdır. Meme kanserinden kaynaklanabilecek belirtiler şunlardır:1
• Meme alanında kalınlaşma veya yumru oluşumu
• Meme hacmi veya yapısında değişim
• Meme üstündeki derisinde çukurlaşma
• Meme ucu şeklinde değişim (içe dönmüş, gömülmüş ya da şekilde düzensiz meme ucu)
• Meme ucundan kanlı akıntı gelmesi
• Meme ucu veya çevresinde kızarıklık oluşumu
• Koltuk altında şişkinlik veya yumru oluşumu
Ayrıca inflamatuvar (iltihaplı) meme kanseri olarak isimlendirilen ve nadir bir meme kanseri türünde ise memenin tamamında kızarıklık ve iltihaplı bir görünüm ile ağrı olabilmektedir. Bir başka diğer nadir meme kanseri türünde (Paget hastalığı) ise meme ucunun üzerinde ve çevresinde kızarıklıklar görülebilmektedir. Bu durum teşhiste egzama ile karıştırılabilmektedir.1
Referanslar:
1) https://kanservakfi.com/kanser-turleri/meme-kanseri/ Erişim tarihi: 19.08.2021.
Meme kanseri tanısı sonrası öncelikle hastalığın evresi ve kanserin alt tipi belirlenir. Evre ve hastalığın alt tipinin belirlenmesi için akciğer filmi, karaciğer ultrasonu, kemik sintigrafisi, PET/CT görüntüleme, ek beyin MR görüntüleme ve biyopsi (tümör ve gerektiğinde lenf dokusundan) gibi birçok farklı yöntem kullanılır. Sonrasında hastanın özel durumları incelenir, örneğin hastanın ek hastalıkları veya kullandığı ilaçlar, fiziksel kapasitesi, gebelik vb. durumlar tedaviyi belirlerken dikkate alınır. Hemen ardından hastaya ilk olarak ilaç tedavisi (kemoterapi, akıllı ilaç, hormon baskılayıcı tedavi) mi yoksa cerrahi tedavi mi uygulanacağına karar verilir.1,2
Referanslar:
1) Parker CC, Damodaran S, Bland KI, Hunt KK. The breast. In: Schwartz’s principles of surgery, 11th edition. (Eds) Brunocardi FC, Andersen DK, Billiar TR, Dunn DL, Hunter JG, Kao LS, Matthew JB, Pollock RE. Mc Graw-Hill education, 2019, p541-612
2) Zgajnar J. Clinical presentation, diagnosis and staging of breast cancer. In: Breast Cancer Management For Surgeons, a European Multidisciplinary Textbook. Eds. Wyld L, Markopoulos C, Leidenius M, Senkus-Konefka E. Springer, 2018, p159-176.
Kanser tedavisinde yan etkiler, tedavinin tipine ve büyüklüğüne göre değişebilmektedir. Ayrıca bu tedavilerde görülen yan etkiler hastadan hastaya veya aynı hasta için bir tedavi seansından diğer tedavi seansına göre de değişiklik gösterebilmektedir. Tedavi öncesi hekiminiz yan etkiler ve neler yapılması gerektiği ile ilgili en doğru bilgileri size verecektir.1
Ameliyat sonrası oluşabilecek bazı yan etkiler:1
• Ameliyat bölgesinde kısa süreli ağrı ve hassasiyet
• Enfeksiyon
• Kanama
• Omuz, koltuk altı, üst kol ve memede uyuşma ve karıncalanma hissi
• Lenfödem
Radyoterapi sonrası oluşabilecek bazı yan etkiler:1
• Yorgunluk
• Tedavi bölgesindeki cildin kırmızı, kuru, hassas ve kaşıntılı olması
• Memenin ağır ve gergin hissedilmesi
Kemoterapi sırasında oluşabilecek bazı yan etkiler: (Bu yan etkilerin çoğu tedavi bittiğinde ortadan kalkar.)
• Yorgunluk
• Bulantı ve kusma
• İştah kaybı
• Saç dökülmesi
• Ağızda içinde oluşan yaralar
• Âdet düzeninde değişmeler (kalıcı olabilir)
• Enfeksiyon riskinde artış
• Vücutta morarmalar veya küçük kesiklerden sonra kanama oluşması
Hedefe yönelik tedaviler sırasında oluşabilecek bazı yan etkiler: (Bu yan etkiler ilk tedaviden sonra daha az şiddette görülür)1
• Ateş ve titreme
• Ağrı (baş ağrısı)
• Halsizlik,
• Bulantı, kusma ve ishal
• Cilt döküntüleri (isilik)
Referanslar:
1) http://www.kanserleyasamak.org/genel_bilgiler.php?content=10#content Erişim tarihi: 19.08.2021.
Tedavi, kanserin tipine, evresine, hastanın genel sağlık durumuna, diğer eşlik eden hastalıkları ve hastanın tercihleri de dikkate alınarak, uygulanacak tedavi ve süresine hekim tarafından karar verilmektedir.1,2
Referanslar:
1) http://www.memekanseri.org.tr/meme-sagligi/meme-kanserinde-isin-tedavisi-radyoterapi/ Erişim tarihi: 19.08.2021.
2) https://www.cancer.org/treatment/treatments-and-side-effects/planning-managing/making-decisions.html Erişim tarihi: 19.08.2021.
Memenin alınması (mastektomi) sonrası yapılan meme rekonstrüksiyonu plastik cerrahinin en başarılı ameliyatları arasındadır. Meme rekonstrüksiyonu ile kalıcı bir protez yerleştirilebilir veya alternatif bir yöntem olarak kalçadan ya da sırttan doku alınarak meme yapılabilir.1
Referanslar:
1) https://www.plastikcerrahi.org.tr/menu/11/meme-onarimi Erişim tarihi: 19.08.2021.
Meme kanseri tedavisi bittikten sonra hastaların tüm takip randevularına gitmesi çok önemlidir. Kanserin nüks olasılığının veya yayılmasının saptanabilmesi ile bazı tedavilerin yan etkilerinin tespit edilebilmesi için takip gereklidir. Ayrıca bu randevular hastaların aklındaki soruları doktorlarına sorabilmeleri ve varsa endişelerinin giderilebilmesi için iyi bir fırsattır. Takibin başlangıcında doktor kontrolleri her 3-6 ayda bir yapılmaktadır. Hastanın kansersiz geçirdiği süre uzadıkça kontrol sıklığı azalmaktadır. Aradan geçen 5 yıl içerisinde ise kontroller senede bir kez yapılmaya başlar. Fakat hem sağlam olan memeye hem de cerrahi uygulanan memeye düzenli mamografi çekimine devam edilmelidir.1
Referanslar:
1) http://www.kanserleyasamak.org/genel_bilgiler.php?content=14 Erişim tarihi: 19.08.2021.
Meme kanseri genellikle memede ağrısız ele gelen kitle olarak karşımıza çıkar. Ayrıca; memenin cildinde ya da meme başında içe çekilme, meme cildinde portakal kabuğu manzarası ve buna eşlik eden kızarıklık görünümü, koltuk altında ele gelen kitle ve bazen de kitle olmaksızın meme başından beyaz/renksiz veya kanlı akıntı meme kanseri bulgusu olabilir.
Referanslar:
1) Parker CC, Damodaran S, Bland KI, Hunt KK. The breast. In: Schwartz’s principles of surgery, 11th edition. (Eds) Brunocardi FC, Andersen DK, Billiar TR, Dunn DL, Hunter JG, Kao LS, Matthew JB, Pollock RE. Mc Graw-Hill education, 2019, p541-612.
2) Zgajnar J. Clinical presentation, diagnosis and staging of breast cancer. In: Breast Cancer Management For Surgeons, a European Multidisciplinary Textbook. Eds. Wyld L, Markopoulos C, Leidenius M, Senkus-Konefka E. Springer, 2018, p159-176.
3) Lind DS, Smith BL, Souba WW. Breast complaints. In: ACS Surgery: Principles and practice, 7th edition. (Eds) Souba WW, Fink MP, Jurkowich GJ, Kaiser LR, Pearce WH, Pemberton JH, Soper N. Decker intellectual properties, 2014, p208-226.
Tamamlayıcı (destekleyici) tedavi, geleneksel tıp tedavi yöntemlerine ilave olarak kullanılmaktadır. Alternatif tıp ise bilimsel olarak kanıtlanmamış tedaviler ve ürünleri kapsamaktadır. Hastalar tedavilerine ek olarak tamamlayıcı veya alternatif tıp yöntemlerini denemek istediklerinde konuyu öncelikle doktorları ile görüşmelidir. Çünkü bazı tamamlayıcı veya alternatif tedavi yöntemleri hastanın kullandığı tedavi ile etkileşime girebilmektedir.1
Referanslar:
1) https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/kanser-tedavisi/kanser-tedavisi-nelerdir/tamamlay%C4%B1c%C4%B1-veya-alternatif-t%C4%B1p.html Erişim tarihi: 19.08.2021.
İlginizi Çekebilecek Meme Kanseri İçerikleri
Meme Kanseri Tanısıyla İlgili Aklınızdaki Sorular
Durdurmak İçin Daha Fazlasını Öğrenin
Referanslar:
(1) GLOBOCAN 2020 Database. https://gco.iarc.fr/today/data/factsheets/populations/792-turkey-fact-sheets.pdf Erişim tarihi: 12.10.2021
(2) https://www.memekanseri.org.tr/meme-sagligi/meme-kanseri-nedir/. Erişim tarihi: 28.08.2020.
(3) Güzel N, Bayraktar N. Kadınların Meme Kanserinin Erken Tanısına Yönelik Farkındalıklarının ve Uygulamalarının Belirlenmesi. HUHEMFAD-JOHUFON 2019;6(2):101-110
(4) http://memeder.org/meme-sagligi/meme-kanseri/risk-faktorleri/. Erişim tarihi: 28.08.2020.
(5) https://www.breastcancer.org/risk/factors. Erişim tarihi: 28.08.2020.
(6) Kamińska M, et al. Prz Menopauzalny. 2015;14(3):196-202
(7) http://www.kanservakfi.com/meme-kanseri-100.html. Erişim tarihi: 28.08.2020.
(8) https://about-cancer.cancerresearchuk.org/about-cancer/breast-cancer/symptoms. Erişim tarihi: 28.08.2020.
(9) https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/kanser-turleri/kanser-turleri/meme-kanseri.html. Erişim tarihi: 28.08.2020.
(10) Güzel N ve Bayraktar N. Kadınların Meme Kanserinin Erken Tanısına Yönelik Farkındalıklarının ve Uygulamalarının Belirlenmesi. HUHEMFAD-JOHUFON 2019;6(2):101-110
(11) http://www.kanserleyasamak.org/genel_bilgiler.php?content=5#content. Erişim tarihi: 28.08.2020.
(12) http://www.kanserleyasamak.org/genel_bilgiler.php?content=8#content. Erişim tarihi: 28.08.2020.
(13) https://www.cancerresearchuk.org/about-cancer/breast-cancer/stages-types-grades/number-stages/stage-3 Erişim tarihi: 21.10.2021.
(14) https://www.cancerresearchuk.org/about-cancer/breast-cancer/treatment. Erişim tarihi: 28.08.2020.
(15) https://www.cancer.org/cancer/breast-cancer/treatment/surgery-for-breast-cancer.html. Erişim tarihi: 28.08.2020.
(16) https://www.cancer.org/cancer/breast-cancer/treatment/radiation-for-breast-cancer.html. Erişim tarihi: 28.08.2020.
(17) https://www.cancer.org/cancer/breast-cancer/treatment/chemotherapy-for-breast-cancer.html. Erişim tarihi: 28.08.2020.
(18) https://www.cancer.org/cancer/breast-cancer/treatment/hormone-therapy-for-breast-cancer.html. Erişim tarihi: 28.08.2020.
(19)https://www.kanser.org/saglik/toplum/kanser-turleri-alt-kategori/meme-kanseri-tedavi-type3 (Son erişim tarihi: 09.06.2022).
(20) https://www.trod.org.tr/hastalarimiz_icin.php?id=882. Erişim tarihi: 28.08.2020.
