Kanserle İlgili Sıkça Karşımıza Çıkan 3 Soru

Kanserle İlgili Sıkça Karşımıza Çıkan 3 Soru

Bilimsel olarak yanlış olsa da kansere dair bazı popüler fikirler, özellikle bu fikirlerin kökleri eski teorilere dayanıyorsa mantıklı görünebilir. Ancak kanser hakkındaki yanlış bilgiler gereksiz endişelere neden olabilir, hatta kanserin önlenmesinden tedavi kararına kadar olan tüm süreci etkileyebilir.1 Peki sıkça karşımıza çıkan ve hakkında yanlış fikirlere sahip olduğumuz sorular neler?

Ailemde kimse kanser olmadıysa kanser riskim var mıdır?

Tüm kanser vakalarının sadece %5-10'u aileden gelen genetik etkenlerden ortaya çıkarken, kalan %90-95'i çevresel faktörlerden ve yaşam tarzından kaynaklanmaktadır. Yaş, tütün dumanı ve radyasyon gibi çevresel faktörlere maruz kalmanın doğal bir sonucudur.2

Birçok kanser, kişinin yaşamı boyunca meydana gelen genetik değişimler nedeniyle ortaya çıkar. Bu genetik değişimler, yaş, tütün dumanı ve radyasyon gibi çevresel faktörlere maruz kalmanın doğal bir sonucudur. Bunlarla birlikte, nasıl beslendiğiniz ve egzersiz yapıp yapmadığınız gibi diğer faktörler de kansere yakalanma riskinizi etkileyebilir.1

Kanser cerrahisi veya tümör biyopsisi kanserin vücutta yayılmasına neden olabilir mi?

Ameliyatın, kanserin vücudun diğer bölgelerine yayılmasına neden olma ihtimali son derece düşüktür. Standart prosedürlerde cerrahlar, ameliyat sırasında kanser hücrelerinin yayılmasını önlemek için özel yöntemler kullanır. Örneğin vücudun birden fazla bölgesinden doku almaları gerekiyorsa, her bölge için farklı cerrahi aletler kullanırlar.1

Yanmış yiyecekleri yemek kansere yol açar mı?

Tost, kavrulmuş kök sebzeler veya kızarmış patates gibi akrilamid içeriği yüksek yiyecekler yemek kanser riskinizi artırmaz. Akrilamid, yüksek sıcaklıklarda pişirilmiş nişastalı yiyeceklerde bulunur. Akrilamidin kanser riskini artırması pek olası değildir.3 Fakat et, balık veya benzer ürünler ızgarada yoğun ısı ile ızgara yapmak (kızartma) ve mangalda pişirmek (kömür üzerinde) potansiyel kanserojenlerin oluşumuna yol açtığını unutmamak gerekir.4

Et ürünleri yüksek ısıda ızgara yapıldığında ya da mangal üzerinde pişirildiğinde, etin yüzeyine alevlerde bulunan polisiklik aromatik hidrokarbonları (PAH'lar) yapışabilir. Ayrıca et proteinleri ızgaranın yoğun ısısına tepki verdiğinde ette heterosiklik aminler (HCA) oluşur. Laboratuvar çalışmalarında bu maddeler, DNA'daki değişiklikler yoluyla kanser gelişimiyle ilişkilendirilmiştir.4

Sağlıklı ve dengeli beslenmek kanser riskinizi azaltabilir. Sağlıklı ve dengeli beslenmek için akrilamidden kaçınmanıza gerek olmasa da, akrilamid içeren bazı yiyeceklerin kalorisi yüksektir, bu nedenle doğru beslenmenizi ve sağlıklı kilonuzu korumanızı zorlaştırabilir.3 Bununla birlikte, et tüketimini haftada 3-4 porsiyonla sınırlamak, bol sebze ve meyve tüketmek, yüksek lifli besinleri öğünlerinize dahil etmek kanser riskinizi azaltmaya yardımcı olabilir.5

Referanslar:

1) https://www.cancer.gov/about-cancer/causes-prevention/risk/myths (Son erişim tarihi:12.01.2022)

2) Anand, Preetha et al. Pharmaceutical research vol. 25,9 (2008): 2097-116.

3) https://www.cancerresearchuk.org/about-cancer/causes-of-cancer/cancer-myths/can-eating-burnt-foods-cause-cancer (Son erişim tarihi:12.01.2022)

4) https://www.aicr.org/news/five-steps-for-cancer-safe-grilling/ (Son erişim tarihi: 02.02.2022)

5) https://www.cancervic.org.au/preventing-cancer/healthy-diet (Son erişim tarihi: 02.02.2022)