Çocukluk Çağı Kanserlerinin Dünyada En Çok Görülen Türleri

Çocukluk Çağı Kanserlerinin Dünyada En Çok Görülen Türleri

Çocuklarda en sık görülen kanser türleri, yetişkinlerde görülenlerden farklıdır. Çocuklarda yaygın olan kanserler arasında şunlar bulunmaktadır;1

• Lösemi

• Beyin ve omurilik tümörleri

• Nöroblastom

• Wilms tümörü

• Lenfoma (Hodgkin ve Hodgkin dışı)

• Rabdomyosarkom

• Retinoblastom

• Kemik kanseri (Osteosarkom ve Ewing sarkomu dahil)

Diğer kanser türleri çocuklarda nadirdir, ancak bazen görülebilir.

Lösemi

Kemik iliği ve kan kanserleri olan lösemiler en sık görülen çocukluk çağı kanserleridir. Çocuklardaki tüm kanserlerin yaklaşık %28'ini oluştururlar. Çocuklarda yaygın görülen lösemi tipleri akut lenfositik lösemi (ALL) ve akut miyeloid lösemidir (AML).1

Beyin ve omurilik tümörleri

Beyin ve omurilik tümörleri, çocuklarda en sık görülen ikinci kanser olup, çocukluk çağı kanserlerinin yaklaşık %26'sını oluşturmaktadır. Birçok beyin ve omurilik tümörü türü vardır ve her birinin tedavisi ve görünümü farklıdır.1

Çocuklardaki beyin tümörlerinin çoğu, beyincik veya beyin sapı gibi beynin alt kısımlarında başlar. Baş ağrısına, mide bulantısına, kusmaya, bulanık veya çift görmeye, baş dönmesine, nöbetlere, yürümede veya nesneleri tutmada zorluğa ve diğer semptomlara neden olabilir. Omurilik tümörleri hem çocuklarda hem de yetişkinlerde beyin tümörlerinden daha az görülür.1

Nöroblastom

Nöroblastom, embriyo veya fetüs döneminde gelişmekte olan sinir hücrelerinin erken formlarında başlayan bir kanser türüdür. Çocukluk çağı kanserlerinin yaklaşık %6'sı nöroblastomlardır. Bu kanser türü bebeklerde ve küçük çocuklarda gelişir, 10 yaşından büyük çocuklarda nadir görülür. Tümör herhangi bir yerde başlayabilir, ancak genellikle göbekte (karında) başlar ve bu bölgede şişlik olarak fark edilir. Nöroblastom kemik ağrısı ve ateş gibi başka semptomlara da neden olabilir.1

Wilms tümörü

Wilms tümörü (nefroblastom olarak da adlandırılır) genellikle bir böbrekte, nadiren her iki böbrekte başlar. Sıklıkla 3-4 yaşa kadar görülür. Daha büyük çocuklarda ve erişkinlerde görülmesi enderdir. Karında şişlik veya yumru şeklinde ortaya çıkabilir. Ateş, ağrı, mide bulantısı ve iştahsızlık gibi başka semptomlar da görülebilir. Wilms tümörü çocukluk çağı kanserlerinin yaklaşık %5'ini oluşturur.1

Lenfomalar

Lenfomalar, lenfosit adı verilen bağışıklık sistemi hücrelerinden köken alır. Bu kanserler çoğunlukla lenf düğümlerinde veya bademcik, timus gibi diğer lenf dokularında başlar. Kemik iliği ve diğer organları da etkileyebilir. Semptomlar kanserin nerede başladığına bağlı olarak değişir; kilo kaybı, ateş, terleme, yorgunluğun yanı sıra boyun, koltuk altı veya kasıkta deri altından ele gelen şişmiş lenf düğümleri görülebilir.

2 ana lenfoma türü, Hodgkin lenfoma ve Hodgkin dışı lenfomadır. Her iki tip de çocuklarda ve yetişkinlerde görülebilir.1

• Hodgkin lenfoma, çocukluk çağı kanserlerinin yaklaşık %3'ünü oluşturur. Bununla birlikte, erken yetişkinlik döneminde (genellikle 20'li yaşlarda) ve geç yetişkinlik döneminde (55 yaşından sonra) daha yaygındır. Hodgkin lenfoma, 5 yaşından küçük çocuklarda nadirdir.1

• Hodgkin dışı lenfoma, çocukluk çağı kanserlerinin yaklaşık %5'ini oluşturur. Hodgkin lenfomaya kıyasla daha küçük çocuklarda ortaya çıkma olasılığı daha yüksektir, ancak yine de 3 yaşından küçük çocuklarda ender görülür. Bu kanserler genellikle hızlı büyür ve yoğun tedavi gerektirir, aynı zamanda tedaviye yetişkinlerdeki Hodgkin dışı lenfomaların çoğundan daha iyi yanıt verme eğilimindedirler.1

Rabdomyosarkom

Rabdomyosarkom, genellikle gelişim sürecinde iskelet kaslarına dönüşen hücrelerde başlar. Bu kanser türü, boyun, kasık, karın, pelvis, kol veya bacak dahil olmak üzere vücudun hemen hemen her yerinde görülebilir. Ağrıya ve/veya yumru oluşumuna neden olabilir. Rabdomyosarkom, çocuklarda en sık görülen yumuşak doku sarkomu türüdür, çocukluk çağı kanserlerinin yaklaşık %3'ünü oluşturur.1

Retinoblastom

Retinoblastom gözde oluşan bir kanser türüdür. Çocukluk çağı kanserlerinin yaklaşık %2'sini oluşturur. Genellikle 2 yaş civarındaki çocuklarda görülür ve nadiren 6 yaşından büyük çocuklarda bulunur.1

Retinoblastom, genellikle ebeveyn veya doktor tarafından çocuğun gözünde olağandışı bir görünüm fark edilmesi ile anlaşılır. Normalde çocuğun gözüne ışık tutulduğunda ya da flaşla fotoğraf çekildiğinde, göz bebeği gözün arkasındaki damarlar nedeniyle kırmızı görünür. Retinoblastomu olan gözün gözbebeği, bu durumlarda genellikle beyaz veya pembe görünür.1

Kemik Kanserleri

Kemik kökenli kanserler (primer kemik kanseri) sıklıkla daha büyük çocuklarda ve gençlerde görülür; bununla birlikte her yaşta gelişebilir. Çocukluk çağı kanserlerinin yaklaşık %3'ünü oluştururlar.1 Çocuklarda iki ana tip primer kemik kanseri görülür;

• Osteosarkom, en çok gençlerde görülür ve genellikle bacak veya kol kemiklerinin uçları gibi kemiğin hızla büyüdüğü bölgelerde gelişir. Sıklıkla geceleri veya aktivite ile kötüleşen kemik ağrısına neden olur. Ayrıca kemik çevresindeki bölgede şişme görülebilir.1

• Ewing sarkomu, daha az yaygın bir kemik kanseri türüdür. En sık 12-14 yaş aralığında2 görülür. Başladığı en yaygın yerler pelvik kemikler (leğen kemiği), göğüs duvarı kemikleri (kaburgalar ve kürek kemikleri gibi) ve bacak kemiklerinin ortasıdır. Semptomlar arasında kemik ağrısı ve şişme bulunabilir.1

Çocuklarda neden kanser gelişir?

Çoğu çocukluk kanserinin nedeni veya nasıl önleneceği tam olarak bilinmemektedir. Çünkü bu kanserler nadirdir ve birçok farklı türü vardır. Bilinen risk faktörleri arasında;3

• Tıbbi durumlar

• Rahimde meydana gelen gelişim sorunları

• Enfeksiyonlara maruz kalma

• Radyasyona maruz kalma

• Geçmişte kanser tedavisi uygulanmış olması

gibi durumlar bulunmaktadır.

Çocukluk Çağı Kanserleri Önlenebilir mi?

Yetişkinlerde görülen birçok kanserden farklı olarak, yaşam tarzıyla ilgili risk faktörleri, bir çocuğun kansere yakalanma riskinde fazla bir rol oynamaz. Sadece radyasyona maruz kalma gibi birkaç çevresel faktör, bazı çocukluk çağı kanserleri riskinin artmasıyla ilişkilendirilmiştir. Çocuklarda kanser görüldüğünde, ebeveynlerin veya çocuğun buna neden olabilecek bir şey yapmış olabileceğinin düşük bir ihtimal olduğunu bilmek önemlidir.4

15 Şubat “Dünya Çocukluk Çağı Kanseri” Günü

Türkiye’de her yıl 2800 çocuğa kanser teşhisi konulmaktadır. Türkiye’de çocukluk çağı kanserlerinin tedavi oranları, gelişmiş ülkelere benzer şekilde %70-80 seviyesindedir. Ayrıca ülkemizde 18 yaş altı çocuklar tamamen sağlık güvencesi kapsamında tutulmaktadır.5

Çocukluk çağı kanser belirtileri, kanserin türüne ve vücutta nerede olduğuna bağlıdır. Çocukluk çağındaki kanserlerde semptomlar ayırt edici olmasa da bu semptomların farkında olmak önemlidir çünkü kanser ne kadar erken teşhis edilirse tedavi o kadar başarılı olabilir.6 Bu konuda daha fazla bilgi için Çocukluk Çağında En Sık Görülen Kanser Belirtileri Nelerdir? yazımızı okuyabilirsiniz.

Referanslar:

1) https://www.cancer.org/cancer/cancer-in-children/types-of-childhood-cancers.html (Son erişim tarihi: 12.01.2022)

2) https://www.cdc.gov/ncbddd/childdevelopment/positiveparenting/adolescence.html (Son erişim tarihi: 31.01.2022)

3) https://www.cancerresearchuk.org/about-cancer/childrens-cancer/risks-causes (Son erişim tarihi: 26.01.2022)

4) https://www.cancer.org/cancer/cancer-in-children/preventing-childhood-cancers.html (Son erişim tarihi: 12.01.2022)

5) https://www.saglik.gov.tr/TR,24333/yalniz-degilsiniz.html (Son erişim tarihi: 26.01.2022)

6) https://www.cclg.org.uk/I-am-worried-my-child-has-cancer (Son erişim tarihi: 26.01.2022)