Kanser Tedavisi Sırasında ve Sonrasında Aşı

Kanser Tedavisi Sırasında ve Sonrasında Aşı

Çocukların ve yetişkinlerin rutin olarak enfeksiyonlara karşı korunmaları için çeşitli aşıların yaptırılması gerekmektedir. Kemoterapi, radyoterapi, immünoterapi ve hedefe yönelik ilaçlar gibi bazı kanser tedavileri sırasında veya tedaviden hemen sonra, enfeksiyona karşı direnç zaman zaman daha düşük olabilir.1

Tedavinin bağışıklık sistemi üzerindeki etkisi, kanser ilacına ve dozuna ya da tedavinin yoğunluğuna bağlıdır. Bağışıklık düşük olduğunda yaptırılmaması gereken bazı aşılar vardır çünkü bunlar tedavi sürecini etkileyebilir.1

Kanser Tedavisi Sırasında Hangi Aşılar Yaptırılabilir?

Canlı ve inaktif (canlı olmayan) aşılar olarak iki aşı türü bulunmaktadır. Kanser tedavisi sırasında veya sonrasında birkaç ay boyunca canlı aşılarla aşı olmak önerilmemektedir. Bunun nedeni, canlı aşıların, ilgili hastalığın çok zayıf bir versiyonunu içermesidir. Canlı aşı yaptırmak için tedaviniz tamamlandıktan sonra ne kadar süre geçmesi gerektiğini doktorunuza danışabilirsiniz. Bu süre, kanser tedavisinin türüne göre değişmektedir.1

• Grip aşısı

Grip aşısı, grip (genellikle "grip" olarak adlandırılan viral bir enfeksiyon) olma riskinizi azaltmak için yapılan bir aşıdır. Kanserli ve bağışıklık sistemi zayıflamış hastalarda gribi önlemek önemlidir çünkü tedavi sürecini olumsuz etkileyebilir ve bazen yaşamı tehdit edebilir. Kanser hastalarının her yıl inaktif (canlı olmayan) grip virüsüne sahip grip aşısı olmaları önerilmektedir.2

Grip aşısının burun spreyi şeklinde olan versiyonları, canlı virüsün zayıflamış halini içerir. Kansere sahip kişiler için bu versiyon önerilmemektedir. Bununla birlikte örneğin, bir aile üyesi yakın zamanda kök hücre veya kemik iliği nakli geçirmişse, evde yaşayan diğer kişilerin de sprey formundaki aşıları kullanması tavsiye edilmemektedir. Aşı olmadan önce kansere sahip kişinin, doktoruna danışması önemlidir.2

• Pnömokok aşısı

Pnömokok aşısı, bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerin belirli bakterilerin neden olduğu bazı akciğer, kan veya beyin enfeksiyonlarına karşı savaşmasına yardımcı olabilir.1,2

İki farklı pnömokok aşısı türü vardır:

• Pnömokok polisakkarit aşısı (PPV)

• Pnömokok konjuge aşısı (PCV)

Pnömokok aşılarının iki türü de canlı aşılar deği dir. Doktorunuz yaşınıza ve sağlığınıza bağlı olarak bir veya daha fazla doz pnömokok aşısı önerebilir. Hastaların dalağının alın ması söz konusuysa bu aşı ameliyattan önce veya bazen ameliyattan sonra yapılabilir. Doktorunuza pnömokok aşısı yaptırmanız gerekip gerekmediğini ve ne zaman yaptırmanız gerektiğini sorabilirsiniz.2

• Coronavirüs (COVID-19) aşısı

Birçok uzman, kanser tedavisi devam eden veya kanser öyküsü olan çoğu kişinin, COVID-19 aşısını olmasını önermektedir. Buna, halihazırda COVID-19 geçirmiş kişiler de dahildir.3

Aşı yaptırmayla ilgili temel endişe, kanserli insanlar için güvenli olup olmadığı değil, özellikle bağışıklık sistemi zayıflamış kişilerde ne kadar etkili olacağıdır. Bazı kanser tedavileri bağışıklık sistemini etkileyebilir ve bu da aşının daha az etkili olmasına neden olabilir.3

Buna rağmen, uzmanlar hala çoğu kanser hastasının aşı olmasını tavsiye ediyor çünkü zayıf bir bağışıklık sistemine sahip olan kişiler ciddi COVID-19 hastalığı riski altındalar. COVID-19 aşıları hakkında doktorunuza danışabilirsiniz.3

• MMR (Kızamık-Kabakulak-Kızamıkçık) aşısı

Bu aşı, insanları 3 viral hastalıktan korumak için kullanılır. Canlı virüs içerdiğinden dolayı bağışıklık sistemi zayıf olan kişilere MMR aşısı yapılmamalıdır. Ancak diğer aile üyelerine yapılması güvenlidir. Gerekirse doktorunuz kanser tedavisi başlamadan önce size aşı yapmayı düşünebilir. Daha fazla bilgi için veya durumunuz hakkında sorularınız varsa doktorunuzla konuşabilirsiniz.2

• Meningokok aşıları

Bu aşı, menenjite veya diğer enfeksiyonlara neden olabilen meningokok hastalığını önlemeye yardımcı olur ve kanser tedavisi sırasında yapılmamalıdır. Tedaviden önce veya hastanın bağışıklık sistemi düzeldikten sonra uygulanabilir. Hastanın dalağının alın ması gereken durumlarda bu aşı ameliyattan önce verilebilir. Meningokok aşısı yaptırmanız gerekip gerekmediğini ve ne zaman yaptırmanız gerektiğini öğrenmek için doktorunuza danışabilirsiniz.2

• Çocuk felci aşısı

Çocuk felci aşısı, ciddi hastalık ve fiziksel sakatlıkla bağlantılı viral bir enfeksiyon olan çocuk felcini önlemek için kullanılır. Bağışıklık sistemi zayıf olan çocuklara ve onunla birlikte yaşayan diğer çocuklara sadece inaktif (canlı olmayan) çocuk felci virüsü aşıları yapılmalıdır.2

• Suçiçeği aşısı

Bu aşı, daha önce hiç suçiçeği geçirmemiş kişilerde suçiçeğini önlemeye yöneliktir ve canlı virüs aşısıdır. Zayıf bağışıklık sistemi olan, lösemi, herhangi bir kemik iliği veya lenf sistemi kanseri olan kişilere tedavi edilmedikçe ve kanser kontrol altında tutulmadıkça yapılmamalıdır. Bağışıklığı zayıf olan kişinin ev halkının suçiçeği aşısı olmasında bir sakınca yoktur. Daha fazla bilgi için ya da sorularınız varsa doktorunuzla konuşabilirsiniz. Eğer kansere sahip kişinin suçiçeği olan biriyle teması olursa bunu doktoruna haber vermesi önemlidir.2

• Zona (varisella zoster) aşısı

Bu aşı, zona hastalığını önlemek veya zona semptomlarını daha az şiddetli hale getirmek için geçmişte su çiçeği veya zona geçirmiş olan 50 yaş ve üstü yetişkinlere yapılır. Kanser veya kanser tedavisi nedeniyle bağışıklık sistemi zayıf kişiler, su çiçeği ve zona aşısı seçenekleri ve bu aşılardan birinin onlara uygun olup olmadığını öğrenmek için doktoruna danışması gerekmektedir.2

Kanserde Aşı Tedavisi Var Mıdır?

Bazı kanser türlerinin görülmesinde etkili olan hastalıklara karşı uygulanan koruyucu kanser aşıları bulunmaktadır.

Referanslar:

1) https://www.cancerresearchuk.org/about-cancer/cancer-in-general/treatment/cancer-drugs/%20immunisations-and-cancer-treatment (Son erişim tarihi: 24.11.2021)

2) https://www.cancer.org/treatment/treatments-and-side-effects/physical-side-effects/low-blood-counts/infections/vaccination-during-cancer-treatment.html (Son erişim tarihi: 24.11.2021)

3) https://www.cancer.org/treatment/treatments-and-side-effects/physical-side-effects/low-blood-counts/infections/covid-19-vaccines-in-people-with-cancer.html (Son erişim tarihi: 24.11.2021)