Zayıf Bağışıklık Sistemi Belirtileri ve Bağışıklık Sistemi Güçlendirme Yolları

Zayıf Bağışıklık Sistemi Belirtileri ve Bağışıklık Sistemi Güçlendirme Yolları

Bağışıklık Sistemi (İmmün Sistem) Nedir?

Bağışıklık sistemi ya da immün sistem, hücrelerden, dokulardan ve organlardan oluşan büyük bir sistemdir. Bakteriler veya virüsler gibi insan vücudana zararlı mikroorganizmalar vücuda girdiğinde çoğalır ve enfeksiyonların oluşmasını neden olur. Bağışık sistemi de bu mikroorganizmalara karşı savaşarak enfeksiyonların oluşmasını engeller.1

Bağışıklık sistemi nasıl çalışır?

Bağışıklık sistemi, vücudu zararlı veya yabancı olarak gördüğü maddelere karşı korur. Bu maddelere antijenler denir. Antijenler, bakteri, virüs gibi mikroorganizmalar, kimyasal veya toksin maddeler, kanser veya güneş yanığı gibi durumlardan zarar görmüş hücreler olabilir. Bağışıklık sistemi bir antijeni tanıdığında ona saldırır, buna bağışıklık tepkisi ya da bağışıklık yanıtı denir.1

Bağışıklık tepkisinde görevli moleküllerden biri de antikorlardır. Antikorlar, antijenlere saldırmak, onları zayıflatmak ve yok etmek için çalışan proteinlerdir. Bağışıklık sistemi tekrar aynı antijenle karşılaştığında onu hatırlar, doğru antikorları hızla gönderir, böylece tekrar hastalanmayı önler.1

Bağışıklık Sistemi Neden Zayıflar?

Bağışıklık sisteminin zayıflamasının ya da baskılanmasının birçok nedeni olabilir. Aşağıdaki gibi durumlardan etkilenen kişiler zayıf bağışıklık sistemine sahip olabilir;2,3

• HIV/AIDS gibi enfeksiyonlara sahip kişiler

• Bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar kullanan organ nakli yapılmış kişiler

• Kanser tedavisi için kemoterapi, radyoterapi, hedefe yönelik ilaçlar kullanan kişiler

• Bağışıklık sistemini etkileyen kalıtsal hastalıklara sahip kişiler

Zayıf Bağışıklık Sistemi Belirtileri nelerdir?

Zayıf bağışıklık sisteminin en önemli belirtisi sık tekrarlayan enfeksiyonlardır. Bunun yanında aşağıdaki belirtiler görülebilir;4

Yetişkinlerde:

• 1 yıl içinde iki veya daha fazla yeni kulak enfeksiyonu

• 1 yıl içinde iki veya daha fazla yeni sinüs enfeksiyonu (alerji olmadığı durumda)

• 1 yıldan uzun süredir yılda bir pnömoni (zatürre)

• Kronik ishal ile birlikte kilo kaybı

• Tekrarlayan viral enfeksiyonlar (soğuk algınlığı, uçuk, siğiller vb.)

• Enfeksiyonları tedavi etmek için tekrarlayan antibiyotik ihtiyacı

• Deride, lenf düğümlerinde veya iç organlarda tekrarlayan derin doku apseleri

• Deride veya başka bir yerde kalıcı pamukçuk veya mantar enfeksiyonları

• Normalde hastalığa neden olmayan tüberküloz benzeri bakterilerin enfeksiyonlara neden olması

• Ailede primer immün yetmezlik (kalıtsal zayıf bağışıklık sistemi) öyküsü

Çocuklarda:4

• 1 yıl içinde dört veya daha fazla kulak enfeksiyonu

• Bir yıl içinde iki veya daha fazla şiddetli sinüs enfeksiyonu

• İki veya daha fazla ay antibiyotik tedavisinden çok az fayda görülmesi

• Yılda iki veya daha fazla pnömoni (zatürre)

• Yetersiz kilo alımı veya büyüme gecikmesi

• Tekrarlayan derin deri veya organ apseleri

• Ağızda kalıcı pamukçuk veya ciltte mantar enfeksiyonu

• Enfeksiyonları tedavi etmek için tekrarlayan antibiyotik ihtiyacı

• İki veya daha fazla derine yerleşmiş enfeksiyon

• Ailede primer immün yetmezlik (kalıtsal zayıf bağışıklık sistemi) öyküsü

6 Adımda Bağışıklık Sistemi Nasıl Güçlendirilir?

Bağışıklık sistemini güçlendirmek için ilk savunma hattınız sağlıklı bir yaşam tarzı seçmektir. Genel sağlık kurallarına uymak, bağışıklık sisteminizin doğal olarak düzgün çalışmasını sağlamak için atabileceğiniz en iyi adımdır. Bağışıklık sisteminiz de dahil olmak üzere vücudunuzun her parçası, çevresel saldırılardan korunduğunda ve aşağıdakiler gibi sağlıklı yaşam stratejileriyle desteklendiğinde daha iyi çalışır.5

1. Dengeli ve yeterli beslenin.

Bol meyve ve sebze, yağsız protein, tam tahıllı ürünler, yağsız veya az yağlı süt ve süt ürünleri tercih edin. Doymuş yağları, tuzu ve ilave şekerleri sınırlamaya çalışın. Bununla birlikte, bağışıklığınızı desteklemek için besin takviyelerine ihtiyacınız olduğunu düşünüyorsanız mutlaka bir uzmana danışın. Fazla vitamin ve mineralin zararlı olabileceğini unutmayın.6

2. Fiziksel olarak aktif olun.

Düzenli fiziksel aktivite daha iyi hissetmenize, daha iyi uyumanıza ve kaygıyı azaltmanıza yardımcı olur. İyi beslenmeyle birlikte fiziksel aktivite, bir kişinin kendisi için sağlıklı olan kiloyu korumasına yardımcı olabilir. Bununla birlikte yapılan araştırmalar, fiziksel aktivitenin bağışıklığa fayda sağlayabileceğini de göstermektedir.6

3. Sizin için sağlıklı olan kiloyu koruyun.

Fazla kilo, vücudunuzun nasıl çalıştığını etkileyebilir. Yetişkinlerde 30 veya daha fazla vücut kitle indeksi (BMI) olarak tanımlanan obezite, doğru çalışmayan bağışıklık fonksiyonlarıyla bağlantılıdır. Obezite ayrıca influenza, hepatit B ve tetanoz dahil olmak üzere çok sayıda hastalık için aşı etkinliğini azaltabilir.6

Vücut kitle endeksinizi (BMI) hesaplamak için tıklayın!

4. Uyku düzeninize dikkat edin.

Bilimsel kanıtlar, yetersiz uykunun bağışıklık sisteminin farklı kısımlarını olumsuz yönde etkileyebileceğini göstermektedir. Yeterince uyumamak, çeşitli bağışıklık sistemi bozukluklarının gelişmesine yol açabilir.6

İnsanların ihtiyaç duyduğu uyku süresi yaşa bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Yaşa göre önerilen günlük uyku süreleri aşağıdaki gibidir;7

• 1-2 yaş: 11-14 saat

• 3-5 yaş: 10-13 saat

• 6-12 yaş: 9-12 saat

• 13-18 yaş: 8-10 saat

• 18-60 yaş: 7-9 saat ( herhangi bir sağlık sorunu ya da düzensiz uyku nedeniyle 9 saat sınırı aşılabilir.8)

• 61-64 yaş: 7-9 saat

• 65 yaş ve üstü: 7-8 saat

5. Sigaradan uzak durun.

Sigara içmek, vücudu hastalıklarla mücadele yeteneğini olumsuz etkileyebilir ve bağışıklık sistemi sorunları riskini artırabilir.6

6. Aşırı alkol kullanımından kaçının.

Aşırı alkol kullanımı zamanla bağışıklık sistemini zayıflatabilir.6

Referanslar:

1) https://medlineplus.gov/immunesystemanddisorders.html (Son erişim tarihi: 21.02.2022)

2) https://www.cdc.gov/parasites/crypto/gen_info/infect_ic.html (Son erişim tarihi: 21.02.2022)

3) https://www.cancerresearchuk.org/about-cancer/what-is-cancer/body-systems-and-cancer/the-immune-system-and-cancer#cancer (Son erişim tarihi: 21.02.2022)

4) https://www.nationaljewish.org/conditions/immune-deficiency-disorders/symptoms (Son erişim tarihi: 21.02.2022)

5) https://www.health.harvard.edu/staying-healthy/how-to-boost-your-immune-system (Son erişim tarihi: 21.02.2022)

6) https://www.cdc.gov/nccdphp/dnpao/features/enhance-immunity/index.html (Son erişim tarihi: 21.02.2022)

7) https://www.cdc.gov/sleep/about_sleep/how_much_sleep.html (Son erişim tarihi: 02.03.2022)

8) Watson NF, Badr MS, Belenky G, et al. Recommended Amount of Sleep for a Healthy Adult: A Joint Consensus Statement of the American Academy of Sleep Medicine and Sleep Research Society. Sleep. 2015;38(6):843-844.