Kanserden Korunma Yollarından 10 Öneri
Dünya Sağlık Örgütü'ne göre tüm kanserlerin %30-50'si yaşam tarzı değişiklikleri ve çevresel faktörleri iyileştirerek önlenebilir.1 Kanser riskini azaltmanın yollarını keşfederek hayat tarzınızda küçük değişiklikler yapabilir ve kanserden korkmadan daha sağlıklı bir yaşama adım atabilirsiniz.
1. Kanserden korunmak için tütün ve tütün ürünlerini hayatınızdan çıkarın.
Tütün kullanımı akciğer, kolorektal (bağırsak), meme, boğaz, rahim ağzı, mesane, ağız ve yemek borusu kanserleri dahil olmak üzere birçok kanser türüyle ilişkilendirilmiştir. Tütün ürünlerine hiç başlamamak en iyisidir, ancak kullanıyorsanız, bırakmak için hiçbir zaman geç değildir.2
Tütün ürünü kullanmasanız bile dumanına maruz kalmak yani pasif içicilik de kanser riskini artırır. Ayrıca gençler arasında kullanımı giderek artan e-sigaralar da sağlık için zararlıdır3 ve bağımlılığa yol açabilir veya diğer tütün ürünlerine geçişe neden olabilir.2
2. Güneş ışığı güzeldir ancak zararlarından korunmayı unutmayın.
Güneşe karşı aşağıdakiler gibi basit önlemler alarak cilt kanseri riskinizi düşürebilir, sağlıkla güneşin tadını çıkarabilirsiniz:4
● Güneş ışınlarının en güçlü olduğu saat 10.00 ile 16.00 arasında güneşten uzak durmaya çalışın.
● Özellikle yaz aylarında güneş gözlüğü, geniş kenarlı şapka ve vücudunuzu örten açık renkli pamuklu giysiler güneşten korunmanıza yardımcı olur.
● Güneş kremini eksik etmeyin. Bulutlu günlerde bile SPF'si en az 30 olan geniş spektrumlu bir güneş kremi kullanın. Her iki saatte bir ya da yüzdükten/terledikten sonra tekrar uygulayın.
Ayrıca cilt kanseri riskinizi azaltmak için solaryumdan veya güneş lambalarından uzak durun.
Cilt kanseri hakkında daha fazla bilgi almak için A’dan Z’ye Melanom ve Melanom Dışı Cilt Kanserleri sayfalarımızı ziyaret edebilirsiniz.
Ayrıca güneşten nasıl korunacağınızı merak ediyorsanız Cilt Kanserine Karşı: Güneşten Korunma Rehberi yazımızı okuyabilirsiniz.
3. Kansere karşı en büyük destekçilerinizden biri: sağlıklı ve dengeli beslenme
Tam tahıllar, sebzeler, meyveler ve bakliyatlar açısından zengin bir beslenme düzeni sağlıklı bir hayat için vazgeçilmezdir. İyi bir beslenme için:5
● Öğünlerinize kahverengi pirinç, yulaf, arpa ve çavdar gibi tam tahıllar, nişastalı olmayan sebzeler, meyveler ve mercimek gibi baklagiller ekleyin.
● İşlenmiş, paketlenmiş "hızlı yiyecekler" ve yağ, nişasta veya şeker içeriği yüksek diğer işlenmiş gıdaları tüketmemeye çalışın.
● Kırmızı ve işlenmiş et tüketimini sınırlayın. Proteininizi tam tahıllar, baklagiller, kümes hayvanları, balık, süt ürünleri ve yumurtadan alın.
● Enerji içecekleri, şurup eklenmiş çay ya da kahve bazlı içecekler gibi şekerle tatlandırılmış içecekleri tercih etmeyin.
Sağlıklı bir beslenme düzeni için market alışverişini nasıl yapabileceğinizi merak ediyorsanız Sağlıklı Yaşam İçin Market Alışverişi Yaparken Kullanabileceğiniz 10 Öneri yazımızı okuyabilirsiniz.
3. Kanserden korunmak için spor ayakkabılarınız hazır mı?
Her gün daha az oturmayı ve daha fazla hareket etmeyi hedefleyin. Uzmanlar, haftada en az 150 dakika orta yoğunlukta egzersiz (yürüyüş, bisiklete binme, ev işleri, yüzme, dans) veya 75 dakika yoğun egzersiz (koşu, takım sporları, hızlı bisiklet) yapmanızı öneriyor. 5 ila 17 yaş arası çocukların her gün en az 60 dakika orta ila şiddetli aktiviteye ihtiyacı vardır. Kanserden korunma söz konusu olduğunda, fiziksel aktivite miktarı arttıkça fayda da artar. 5
Gün içerisinde egzersize zaman ayırmakta zorlanıyorsanız Günlük Hayatın Yoğun Temposunda Egzersize Zaman Ayırma İpuçları yazımızı okuyabilirsiniz.
5. Sizin için sağlıklı olan kilonuzu korumak kanserden korunmak için önemlidir.
Besleyici bir beslenme düzeni benimsemek ve düzenli egzersiz yapmak, yaşınız ne olursa olsun sağlıklı bir kilo aralığında kalmanıza yardımcı olacak temel alışkanlıklardır. Araştırmalar, sağlıklı kilolarının üzerinde olan kişilerde 15'ten fazla kanser türünün daha yaygın olduğunu göstermektedir. Özellikle bel çevresinde ve karaciğer, böbrekler, kalp gibi hayati organların çevresinde oluşan ekstra vücut yağları, vücutta salınan kimyasalların ve hormonların artmasına neden olur. Ayrıca iltihaba da yol açarak vücudunuzdaki hücrelerin bölünme şeklini değiştirebilir ve kansere neden olabilir. 6
Kilonuzu nasıl koruyacağınızı öğrenmek ve daha fazlası için Obeziteye Karşı Sağlıklı Kilo Kontrolü yazımızı okuyabilirsiniz.
6. Kansere karşı alkol tüketiminizi sınırlandırın.
Alkol tüketimi, meme, kolorektal (bağırsak), yemek borusu, ağız ve karaciğer kanserleri dahil olmak üzere çeşitli kanserlerle bağlantılıdır. Alkol tüketiminin sağlıklı bir sınırı yoktur, ne kadar çok içerseniz, kanser riskiniz o kadar artar.2
7. Bazı aşılar ile kanser riskinizi düşürebilirsiniz.
Belirli viral enfeksiyonlara karşı aşılanma ile korunma, kanser riskinizi düşürmeye yardımcı olabilir. Hepatit B karaciğer kanseri riskini artıran bir virüsken, insan papilloma virüsü (HPV) rahim ağzı kanseri başta olmak üzere birçok kansere neden olabilir. Doktorunuza danışarak bu hastalıklara karşı geliştirilen aşıların size uygun olup olmadığını öğrenebilirsiniz.4
A’dan Z’ye Karaciğer ve Rahim Ağzı (Serviks) Kanserleri sayfalarımızı ziyaret ederek bu konu hakkında daha fazla bilgi öğrenebilirsiniz.
8. Kanserden korunma yollarından biri de taramalarınızı ihmal etmemektir.
Tarama, kanser belirtileri ortaya çıkmadan önce vücudunuzda kanser olup olmadığını kontrol etmenin yoludur. Tarama testlerinin düzenli olarak yaptırılması ile meme, serviks (rahim ağzı) ve kolorektal (bağırsak) kanserleri, tedavinin iyi sonuç vermesinin muhtemel olduğu erken dönemde saptanabilir ve kanser diğer organlara yayılmadan tedavi edilebilir. Yüksek risk altındaki bazı kişiler için akciğer kanseri taramaları da önerilebilmektedir.7
Kanser taramalarına ne zaman başlamanız gerektiğini öğrenmek için Yaşlara Göre Yaptırmanız Gereken Kanser Taramaları yazımızı okuyabilirsiniz.
9. Anneler için: Kanserden korunmak için mümkünse bebeğinizi emzirin.
Dünya Sağlık Örgütü, annelere altı ay sadece anne sütü vermelerini, ardından iki yıla kadar uygun ek gıdalarla birlikte emzirmeye devam etmelerini tavsiye ediyor. Emzirme, anneleri meme kanserine karşı korumakla kalmaz, aynı zamanda çocuğu da enfeksiyonlara ve diğer çocukluk hastalıklarına karşı korur.5
10. Suyunuzu filtrelemek kanser riskinizi azaltmanıza yardımcı olabilir.
Musluğunuzdan çıkan suyun kalitesi şehirden şehre ve evden eve değişir. Eski borular pası suya sızdırabilir ya da fabrikalardan ve çiftliklerden gelen kirleticiler su kaynağına karışabilir. Bu kirleticilerden biri de bilinen bir kanserojen olan arseniktir. Eğer içme suyu olarak musluk suyu kullanıyorsanız suyunuzu kirleticilerden arındırmak için filtrelemek iyi bir fikir olabilir.8
Bunlar, kanser riskinizi azaltmada büyük bir fark yaratmak için yapabileceğiniz basit yaşam tarzı değişikliklerinden sadece birkaçı. Kanserden korunma sayfamızı ziyaret ederek bu konuda daha fazla bilgi edinebilirsiniz. Kanserle ilgili endişeleriniz varsa doktorunuza danışmanız önemlidir.
Kanser türlerine özel beslenme hakkında bilgi almak için Mesane Kanserine Sahip Kişiler Nasıl Beslenmeli? ve Karaciğer Kanseri ve Beslenme yazılarımızı okuyabilirsiniz.
Referanslar:
1) https://www.who.int/activities/preventing-cancer (Son erişim tarihi: 13.01.2023):
2) https://www.preventcancer.org/resource/ways-to-prevent-cancer/ (Son erişim tarihi: 13.01.2023)
3) https://www.cdc.gov/tobacco/basic_information/e-cigarettes/about-e-cigarettes.html (Son erişim tarihi: 02.02.2023)
4) https://www.mayoclinic.org/healthy-lifestyle/adult-health/in-depth/cancer-prevention/art-20044816 (Son erişim tarihi: 13.01.2023)
5) https://www.fredhutch.org/en/news/center-news/2018/05/10-tips-cancer-prevention-report.html (Son erişim tarihi: 13.01.2023)
6) https://www.cancer.nsw.gov.au/prevention-and-screening/preventing-cancer/reduce-your-cancer-risk/maintain-a-healthy-weight (Son erişim tarihi: 13.01.2023)
7) https://www.cdc.gov/cancer/dcpc/prevention/screening.htm (Son erişim tarihi: 13.01.2023)
8) https://selecthealth.org/blog/2019/07/7-ways-to-reduce-the-risk-of-cancer (Son erişim tarihi: 13.01.2023)
İlginizi Çekebilecek Diğer Haberler
