Çocuklarda Kanser Belirtisi: Ne Zaman Şüphelenmeli?

Çocuklarda Kanser Belirtisi: Ne Zaman Şüphelenmeli?

Çocuklarda kanser belirtisinden ne zaman şüphelenmeli?

Çocukluk çağı kanserleri belirtileri genellikle çocuğun doktoru, ebeveynleri ya da akrabaları tarafından fark edilir. Erken belirtiler, diğer yaygın görülen hastalık belirtilerine ya da basit yaralanmalara benzediği için bazen gözden kaçabilir. Bu nedenle çocuğunuzun sağlık durumunda ya da davranışlarında herhangi bir değişiklik fark ettiğinizde bir uzmana danışmanız önemlidir.1

Çocuklarda sık görülen kanser türleri nelerdir?

Çocuklarda sıklıkla görülen kanser türleri yetişkinlerde görülenlerden farklıdır. En sık görülen çocukluk çağı kanser türleri aşağıdaki gibidir:2

• Lösemi (kan kanseri) -%30

• Beyin ve omurilik tümörleri -%26

• Lenfoma -%11

Bu konuda daha fazla bilgi almak için Çocukluk Çağı Kanserlerinin Dünyada En Çok Görülen Türleri yazımızı okuyabilirsiniz.

Kanser en erken kaç yaşında görülür?

Doğumdan itibaren her dönemde kanser ortaya çıkabilir. Tüm çocukluk çağı kanser vakalarının neredeyse %50'si 0-4 yaş arası çocuklarda görülür.2

Çocuklarda kanser belirtileri nelerdir?

Kanser belirtileri, kanserin türüne ve vücutta bulunduğu yere bağlı olarak değişir. Çok belirgin olmayan, tek bir tipte ortaya çıkmayan birçok belirti görülebilir. Çocukta ortaya çıkan her türlü değişime ve kanserin olası belirti ve semptomlarına karşı tetikte olmak önemlidir. Kanser ne kadar erken teşhis edilirse başarılı tedavi şansı da o kadar artar. Bazı genel yaygın çocukluk çağı kanserleri belirtileri şunlardır:2

• Açıklanmayan yorgunluk ve bitkinlik hali ve/veya ciltte gözle görülür solukluk

• İyileşmeyen veya tekrarlayan çok sayıda enfeksiyon

• Geçmeyen grip benzeri semptomlar

• İdrarda ve/veya dışkıda açıklanamayan kan

• Kolayca morarma veya ciltte “peteşi" olarak adlandırılan küçük kırmızı döküntüler

• Özellikle geceleri, süregelen ve açıklanamayan terleme veya ateş

• Özellikle kemiklerde, eklemlerde, sırtta veya bacaklarda geçmeyen ve geceleri daha kötü olabilen ağrı

• Açıklanamayan topallama veya bacak zayıflığı

• Kabızlık, ishal ya da ağrı gibi dışkılama alışkanlığında meydana gelen değişiklikler

• Vücudun herhangi bir yerinde, özellikle karın, boyun, göğüs, leğen kemiği veya koltuk altlarında ortaya çıkan yumru, şişlik veya olağandışı sertlik hissi

• Gençlerde önemli ve açıklanamayan miktarda kilo kaybı

• Çocuklarda yavaş büyüme

• Küçük çocuklarda sürekli ağlama, bağırma, çok uyuma, yemek yememe gibi davranış değişiklikleri

Çocukluk çağında sık görülen kanser belirtileri hakkında daha fazla bilgi almak için Çocukluk Çağında En Sık Görülen Kanser Belirtileri Nelerdir? yazımızı okuyabilirsiniz.

Hangi belirtiler hangi kanserlerde görülür?

Yaygın görülen genel belirtilerin yanı sıra kanser türüne bağlı olarak değişen aşağıdaki belirtiler de görülebilir:

• Akut Lenfoblastik Lösemi (ALL)

Çocukluk döneminde en yaygın görülen lösemi türü olan akut lenfoblastik lösemi (ALL), erkek çocuklarında kız çocuklarına göre daha çok görülür ve genellikle 0-5 yaş arasında ortaya çıkar.3

ALL şu belirtilere neden olabilir:4

- Solgun cilt rengi

- Çok yorgun veya zayıf hissetme

- Oyun oynarken nefes darlığı

- Kemiklerde ya da eklemlerde ağrı

- Boyunda, kasıkta veya vücudun başka bir bölgesinde ele gelen şişlik (lenf düğümleri)

- İştahsızlık ve kilo kaybı

- Açıklanamayan ateş

- Göbek bölgesinde ağrı

• Beyin Tümörü

Çocukluk çağı beyin tümörleri, beyincik veya beyin sapı gibi beynin alt kısımlarında başlar. Yaşa bağlı olarak sık görülen beyin tümörü türleri değişmektedir. Örneğin, 0-4 yaş arasında medulloblastomlar ve diğer embriyonal tümörler görülürken; 5-9 yaş arasında pilositik astrositom gibi tümörler yaygındır.5Çocuklarda beyin tümörleri tipik olarak yetişkinlerden farklı olsa da, semptomların çoğu yetişkinlerde görülen belirtilere benzerdir:6

- Baş ağrısı

- Baş dönmesi

- Denge sorunları

- Görme, işitme ya da konuşma sorunları

- Nedeni bilinmeyen sık aralıklarla kusma

• Lenfoma

Çocuklarda görülen lenfoma türleri genellikle boyun, koltuk altı ve kasıkta bir veya daha fazla ele gelen şişlik yani şişmiş lenf düğümüne neden olur. Yaşa bağlı olarak sık görülen lenfoma türleri değişmektedir. Örneğin, Hodgkin dışı lenfoma (HDL), 10-20 yaş arasında sık görülürken; Hodgkin lenfoma (HL), beş yaşın altındaki çocuklarda nadir olmak üzere, 10 yaş altı çocuklarda daha sık görülür.7Lenfomada şişmiş lenf düğümlerine ek olarak şu semptomlar da görülebilir:8

- Açıklanamayan ateş

- Gece terlemeleri

- İştah veya kilo kaybı

- Öksürük veya nefes almada zorluk

- Karında şişlik

• Çocuklarda kanser tanısı olur?

Çocukluk çağı kanseri teşhisinde kullanılan birçok test ve görüntüleme yöntemi vardır. Doktorunuz hangi yöntemin kullanılacağına karar verirken şu faktörleri göz önünde bulunduracaktır:7Lenfomada şişmiş lenf düğümlerine ek olarak şu semptomlar da görülebilir:9

- Şüphelenilen kanser türü

- Görülen belirtilerin tipi

- Çocuğun yaşı ve genel sağlığı

- Önceki tıbbi test sonuçları

Çocuğumun kanser olduğunu düşünürsem ne yapmalıyım?

Çocuğunuzun sağlığında ve davranışlarında bir şeylerin ters gittiğinden endişelendiğinizde bir uzmana danışmanız önemlidir. Gördüğünüz değişiklikler ve belirtiler kanser dışında birçok nedenden dolayı ortaya çıkmış olabilir. Belirtilerinin nedenini öğrenmek endişelerinizin giderirken bir hastalık varlığında da çocuğunuzun en doğru tedaviyi almasına olanak sağlayacaktır.2

Doktora gitmeden önce çocuğunuzun semptomlarının, semptomların ne zaman başladığının, kötüleşip kötüleşmediklerinin ve neden kanser olabileceğinden şüphelendiğinizin bir listesini hazırlamanız doktor ziyaretinizde endişelerinizi doktorunuza en şekilde doğru aktarmanıza yardımcı olacaktır.2

Çocuğu kanser olan ebeveynler neler yapmalıdır?

Çocuğunuza kanser teşhisi konulduysa, birçok farklı duyguyu aynı anda hissedersiniz. Hissedeceğiniz her türlü duygu normaldir ve herkes için farklı olabilir. Aşağıdaki öneriler duygularınızı ve çocuğunuzun kanser sürecini doğru yönetmenize yardımcı olabilir:10

• Çocuğunuzun doktoruyla ya da tedavi ekibiyle iletişim kurarak kanser tanısı ve tedavi planı hakkında kapsamlı bilgi edinebilirsiniz.

• Doktor ziyaretinden önce ve sonra not tutmak ve soruları yazmak için bir not defteri almak, edindiğiniz bilgileri unutmamanıza ya da kafanıza takılan noktaları doktorunuza sormanıza yardımcı olabilir.

• Bir çocuğa kanser teşhis konulduktan sonra aile programları ve rutinleri değişebilir. Bu noktada, mümkün olduğu kadar çok şeyi aynı tutmanın yollarını bulmak veya tedavi programları etrafında yeni öngörülebilir rutinler oluşturmak önemlidir.

• Çocuğunuza karşı açık olmanız, durumu daha iyi anlamasına, sizinle daha açık iletişim kurmasına ve tedavi sürecine daha iyi uyum sağlamasına yardımcı olabilir.

Süreçle ve duygularınızla baş etmekte zorlandığınız anda bir uzmandan destek isteyebileceğinizi unutmayın. Çocuğunuzla kanser teşhisi hakkında nasıl konuşmanız gerektiğinden emin değilseniz Çocuk Hastalara Kanseri Nasıl Anlatabiliriz? yazımızı okuyabilirsiniz.

Çocuğumu kanserden korumak için ne yapmalıyım?

Çocukluk çağı kanserleri hem çevresel hem de genetik etkilerin bir kombinasyonu nedeniyle ortaya çıkabilir. Bu yüzden, çocuğunuzun kanser olmasını engellemenin kesin bir yolu yoktur. Ancak aşağıdaki risk faktörlerine dikkat ederek çocuğunuzun kanser riskini azaltabilirsiniz:11

• Hamilelik sırasında yeterince folik asit almaya dikkat edin.

• Eğer mümkünse yeterli süre emzirin.

• Çocukluk dönemi boyunca çocuğa yeterli fiziksel aktivite imkanı sağlayın.

• Tüm çocuklar ve aileler için güvenli, istikrarlı, besleyici ilişkiler ve ortamlar inşa ederek olumsuz çocukluk çağı deneyimlerinin önün geçin.

• Hamilelik sırasında alkol ve tütün kullanımından kaçının.

• Çocukların tütün dumanından ve hava kirliliğinden uzak durmasını sağlayın.

• Kansere neden olabilecek kimyasallar maruziyetinden kaçının.

Çocukluk çağı kanserleri ile yetişkinlerde görülen kanserler arasındaki farklar hakkında bilgi için Yetişkin ve Çocukluk Çağı Kanserleri Arasındaki Farklar Nelerdir? yazımızı okuyabilirsiniz.

Referanslar: 

1)https://www.cancer.org/cancer/cancer-in-children/finding-childhood-cancers-early.html (Son erişim tarihi: 14.11.2022)

2) https://www.cclg.org.uk/I-am-worried-my-child-has-cancer (Son erişim tarihi: 14.11.2022)

3) https://www.nhs.uk/conditions/acute-lymphoblastic-leukaemia/ (Son erişim tarihi: 30.11.2022)

4) https://kidshealth.org/en/parents/all.html(Son erişim tarihi: 14.11.2022)

5) https://www.hopkinsallchildrens.org/ACH-News/General-News/What-Are-the-Most-Common-Childhood-Brain-Tumors (Son erişim tarihi: 30.11.2022)

6) https://www.roswellpark.org/cancertalk/202108/top-5-pediatric-cancers-warning-signs (Son erişim tarihi: 14.11.2022)

7) https://www.acco.org/childhood-lymphomas/ (Son erişim tarihi: 14.11.2022)

8) https://www.mskcc.org/pediatrics/cancer-care/types/pediatric-lymphomas/pediatric-lymphoma-symptoms(Son erişim tarihi: 14.11.2022)

9) https://www.cancer.net/cancer-types/childhood-cancer/diagnosis (Son erişim tarihi: 14.11.2022)

10) https://www.cancer.org/treatment/children-and-cancer/when-your-child-has-cancer/after-diagnosis/for-parents.html(Son erişim tarihi: 25.11.2022)

11) https://www.cdc.gov/cancer/dcpc/prevention/childhood.htm (Son erişim tarihi: 25.11.2022)